Fly-by-wire (FBW) is een systeem waarbij een directe mechanische of hydraulische verbinding tussen de piloot en de besturingsorganen wordt vervangen door een elektrische verbinding via een computersysteem. Een dergelijk systeem laat ook toe om bepaalde stuurhandelingen van de piloot aan te passen of veiligheidsmarges toe te passen.
Het Britse BAE Systems (British Aerospace Systems) begon reeds in de jaren 1970 met de bouw van militaire fly-by-wire systemen voor de F-16's en de F-18 gevechtsvliegtuigen. Toen ook later de commerciële vliegtuigen werden uitgerust met fly-by-wire systemen was BAE een belangrijke speler. Airbus, waarvan BAE jarenlang voor 20% aandeelhouder was, gebruikt de fly-by-wire technologie in haar A320, A330, A340 en A380 vliegtuigen. Boeing gebruikt de BAE-techniek in haar Boeing 777.
In militaire helikopters is zijn fly-by-wire systemen intussen ook al jaren gemeengoed, ook de NH-90 is uitgerust met een FBW systeem, maar bij commerciële helikopters is alleen de - nog niet gecertificeerde - Bell 525 Relenthless voorzien van een fly-by-wire besturing. Airbus dacht bij de start van de ontwikkeling van de nieuwe generatie H160 helikopters om FBW in te bouwen maar zag ervan af omdat ze de hoge kostprijs, de complexiteit en de ontwikkelingstijd niet konden verantwoorden. Ook de Leonardo AW609 tiltrotor is door BAE Systems voorzien van een FBW besturing.
BAE Systems heeft in Endicott, bij New York, US haar 'flight controls engineering team' gespecialiseerd in de FBW technologie. Hier bouwt BAE Systems de actuation controllers, de propulsion controllers en de flight control computers die samen met de sensoren het hart uitmaken van een FBW systeem. Maar het meest belangrijke onderdeel van het systeem is de software. Hier wordt bepaald, aan de hand van de informatie van de piloot (de joystick) en de andere data van de sensoren, hoe de verschillende besturingsorganen via de actuators worden bestuurd.
Na vliegtuigen en helikopters is BAE Systems nu ook actief geworden in de ontwikkeling van een FBW systeem voor eVTOLs (electric vertical take off & landing devices). Bij het bouwen van bemande en onbemande evTOL's speelt de FBW een zeer belangrijke rol. Net zoals bij de vliegtuigen en de helikopters wordt het FBW-systeem een van de meeste, zo niet het meest belangrijke onderdeel bij de certificering van het toestel. Maar de complexiteit werd pijnlijk duidelijk toen Boeing met de billen bloot ging in de crashes van haar nieuwste Boeing 737 MAX.
De EASA en FAA werken zeer nauw samen met BAE Systems niet alleen om hun systemen te kunnen goedkeuren maar om ook in de ontwikkelingsfase te sturen en te begrijpen wat het systeem moet doen en niet mag doen. De toekomstige complexiteit van een druk luchtruim vol van eVTOL's noopt de regelgever en BAE Systems FBW om zeer nauw samen te werken en het systeem af te stemmen op de luchtleidingssystemen van de toekomst.
Een andere uitdaging voor de FBW-ontwikkelaars is het gewicht van een FBW-systeem. Waar in conventionele vliegtuigen niet op een kilo meer of minder wordt gekeken is dit voor een eVTOL helemaal anders en wordt er gerekend in grammen. De robuuste systemen moeten nu geminiaturiseerd worden en hun gewicht maximaal beperkt maar alle functies moeten wel aanwezig zijn.
Een van de gebruikers van dit systeem is Jaunt Air Mobility, een eVTOL ontwikkelaar van de Jaunt Rosa eVTOL en partner in het Uber Elevate programma. BAE Systems werkt aan een eVTOL FBW systeem dat 40% kleiner en lichter is dan de eerste FBW systemen van de eVTOL's en tegelijkertijd 10 maal meer processing vermogen heeft.
Wordt ongetwijfeld vervolgd.