Op 1 Januari 2019 gaat de US Army een beslissing nemen in het ITEP programma.
ITEP staat voor Improved Turbine Engine Programma en gaat over de ontwikkeling van een geavanceerde turbine motor als vervanging voor de huidige turbines van 1.300 Sikorsky UH-60 Black Hawk helikopters en 600 Boeing AH-64 Apache helikopters. In het totaal gaat het over de levering van 4.000 turbines als vervangers voor de huidige turbines in deze legerhelikopters.
Dit is een monstercontract niet alleen voor de levering en installatie van deze turbine maar ook voor het onderhoud van deze turbine motoren over de komende 30 a 40 jaar. Het is ook goed mogelijk dat de winnende turbine motor ook zal worden gebruikt in de helikopters die het FVL (Future Vertical Lift) programma zullen winnen. Dit zou makkelijk 6.000 extra turbines betekenen.
Het programma begon intussen 12 jaar geleden en is kort bij de uiteindelijke beslissing. Twee grote spelers blijven over: GE Aviation, die vandaag met de T700-701 turbine de Apaches en Black Hawks van turbines voorziet en als tweede kandidaat ATEC (een consortium van Honeywell en Pratt & Whitney). Honeywell levert vandaag de T55 motor voor de Chinook CH-47 helikopters. Om hun eerste prototypes te bouwen kregen GE en ATEC elk $100 miljoen van het Amerikaans leger.
Maar het ITEP programma is niet zo simpel. Het Amerikaanse leger heeft aan de twee kandidaten een aantal strenge eisen gesteld voor ze een turbine van de toekomst mogen voorstellen.
- De turbine moet een vermogen hebben van 3.000 hp
- Moet in exact dezelfde plaats kunnen geinstalleerd worden als de 2.000 hp turbine T700 van GE Aviation die in de Black Hawk en Apaches ingebouwd is. Het leger wil geen extra kosten hebben om de turbines te vervangen.
- De nieuwe turbine mag niet zwaarder wegen dan de huidige T700
- De turbines moeten zuiniger zijn; het leger wil dat de nieuwe 3.000 hp turbine 25% minder verbruikt dan de 2.000 hp bestaande T700 turbine. Dit geeft de helikopter ofwel een groter bereik of meer nuttig draagvermogen.
Het gewicht is duidelijk een heikel punt, zoals altijd trouwens bij een helikopter. De laatste jaren zijn de Black Hawks en Apaches uitgerust met allerlei extra elektronische apparatuur die het nuttig draagvermogen hebben verminderd. Het 50% extra vermogen (van 2.000 naar 3.000 hp) en een lager gewicht (door het 25% lager verbruik) van de ITEP turbines moet de bestaande helikopters een pak extra liftcapaciteit bieden.
Het is dus een moeilijke opdracht voor beide kandidaat leveranciers maar de beloning is niet min. We gaan ervan uit dat een 3.000 hp turbine ongeveer $2,5 miljoen per stuk gaat kosten bij dergelijke hoeveelheden. Het eerste order van 4.000 stuks brengt de rekening al bij $10 miljard. En dat is niet alles: iedere 300 cycli (start / stop) van de turbines is er een onderhoudsprocedure en iedere 3 à 5.000 cycli een groot onderhoud waarbij een ganse reeks onderdelen worden gebruikt. En als deze turbine ook voor de FLV-helikopters zal worden gebruikt zal de rekening meer dan verdubbelen.
Wie deze opdracht zal binnenhalen is koffiedik kijken maar de spanning bij de twee grote turbinebouwers is te snijden; in Januari volgend jaar zullen we waarschijnlijk meer weten. En dan is wachten tot minstens 2024 voor de eerste nieuwe ITEP turbine in productie gaat.
Foto: T700 turbine
Video:
