Details
Call Sign: D-105
Registratie: D-105
Bouwjaar: 1998
Serialnr: M4105
Operator: Netherlands Airforce
Fabrikant: Boeing
Model: CH-47D Chinook
Datum: woensdag 27 juli 2005
Tijd (UTC): 20:55u
Locatie: nabij Spin Boldak (Afghanistan)
Vluchtfase: Landen
Oorzaak:
- Menselijk
Slachtoffers
Bemanning (Ongedeerd): 5
Iedereen kom tijdig de brandende helikopter verlaten
Omschrijving
Op 27 juli 2005 werden Chinook helikopters ingezet voor een nachtelijke, tactische transportvlucht in het kader van een Special Forces operatie.Bij de landing was er, naast de duisternis, sprake van zogenaamde brown out condities. Hierbij blaast de wind die de draaiende rotoren tijdens de landing veroorzaken een wolk van fijn zand op. De wolk omgeeft de landende helikopter en belemmert het zicht zodanig dat de vliegers weinig referenties hebben om de landing uit te voeren. Brown out treedt op bij vrijwel elke helikopterlanding buiten organieke vliegvelden in Afghanistan.
De missie werd gevlogen met twee helikopters volgens het mutual support concept, waarbij de bemanningen van de toestellen elkaar tijdens de landing steun en dekking geven. De landing van het eerste toestel verliep zonder problemen. De eerste landingspoging van het tweede toestel moest worden afgebroken omdat de zichtomstandigheden slecht waren als gevolg van de ontstane stofwolk van de landing van de eerste helikopter. Na een doorstart deden de vliegers een tweede landingspoging, waarbij een linker drift– een laterale zijwaartse beweging – ontstond die onopgemerkt bleef, waardoor het toestel op het moment van landing zijwaarts is omgerold (een dynamic roll over). Er ontstond brand in de Chinook waardoor het toestel uiteindelijk geheel verloren is gegaan. Door de extreme hitte van de brand is ook de flightrecorder onherstelbaar beschadigd geraakt. De bemanning is tijdig en ongedeerd uit het toestel gekomen en veilig teruggebracht naar de basis.
Conclusie
Uit onderzoek is niet gebleken dat technische onvolkomenheden het ongeval hebben veroorzaakt. In het onderzoeksrapport worden wel de volgende factoren benoemd:
1. Geografische aspecten
De lokale geografische factoren zijn de hoofdaanleiding van het ongeval geweest. De landingspogingen werden gedaan onder brown out condities en de gehele vlucht werd uitgevoerd in het donker, zodat de bemanning nachtzichtapparatuur moest gebruiken. De combinatie van moeilijke omstandigheden en de zware configuratie van de helikopter maakte de landing zeer lastig.
2. Psychologische aspecten
Terreinlandingen bij nacht en onder brown outcondities zijn buitengewoon moeilijk. De vlucht werd uitgevoerd ten behoeve van een speciale operatie die door de detachementleiding van groot belang werd geacht. Het ging om de bevoorrading van Special Forces in het veld, waarvoor de helikopters de lifeline vormden. Dit plaatste de vliegers onder extra (mentale) druk. Mede hierdoor is de communicatie tussen de bemanningsleden over beslissingen in verband met de landing niet effectief geweest. Na de doorstart moest de tweede landingspoging worden uitgevoerd in het opgewaaide stof van de eerste poging. Hierdoor nam de spanning verder toe. Onder die omstandigheden werd de genoemde drift niet tijdig opgemerkt.
3. Procedurele aspecten
Er golden tijdens de vlucht geen beperkingen en de vluchtautorisatie was op grond van de beschikbare informatie gerechtvaardigd. Tijdens
de vlucht is van de oorspronkelijke planning afgeweken, onder andere door de landingsvolgorde van de helikopters om te draaien en niet twee aparte landingsplaatsen te gebruiken. Op de grond waren bovendien de landingsbakens te ver uit elkaar geplaatst, wat de oriëntatie van de vliegers verder bemoeilijkte. Door een verkeerde veronderstelling over de plaats van de eerste helikopter hebben de vliegers van de tweede helikopter hun eerste landingspoging niet volgens de geldende procedure afgebroken alvorens opnieuw op de landingsplaats aan te vliegen.
4. Opleiding en training
De bemanning van de helikopter kan in het algemeen als ervaren worden getypeerd. De mogelijkheden voor waarheidsgetrouwe, missiespecifieke trainingen, zoals het landen onder brown-outomstandigheden, waren voorafgaande aan de uitzending echter beperkt geweest. De Commissie van Onderzoek concludeert dat hierdoor de getraindheid van de vliegers onder druk is komen te staan en ook zijzelf hebben hiervoor aandacht gevraagd in de maanden voorafgaande aan de uitzending.
Foto van de D-105: copyrights Hermen Goud Photography - met onze dank voor de medewerking
Links
Foto's (1)
